Γιατί ένα 6χρονο δεν έχει «σεξουαλική πρόθεση»

Με βάση την Αναπτυξιακή Ψυχολογία, και την Παιδοψυχιατρική, η απάντηση είναι κατηγορηματική.

Όχι, ένα εξάχρονο παιδί δεν μπορεί να έχει “σεξουαλική πρόθεση” με την έννοια που της αποδίδουν οι ενήλικες, ούτε μπορεί να χαρακτηριστεί ως “μελλοντικός βιαστής”.

Μια τέτοια αντίδραση (μήνυση και χαρακτηρισμός “μελλοντικός βιαστής”) για ένα παιδί αυτής της ηλικίας είναι επιστημονικά αβάσιμη, υπερβολική και δυνητικά τραυματική για το ίδιο το παιδί.

Ακολουθεί η ανάλυση με βάση τα δεδομένα της επιστήμης:

1. Γνωστική και Ηθική Ανάπτυξη (Jean Piaget & Lawrence

Kohlberg)

Στην ηλικία των 6 ετών, τα παιδιά βρίσκονται συνήθως στο προ-λειτουργικό στάδιο (pre-operational stage) ή μόλις εισέρχονται στο στάδιο των συγκεκριμένων λογικών πράξεων.

Έλλειψη Αφηρημένης Σκέψης.

Το παιδί δεν μπορεί να κατανοήσει αφηρημένες κοινωνικές έννοιες όπως η “σεξουαλική παρενόχληση”, η “ηθική ακεραιότητα” ή οι μακροπρόθεσμες νομικές συνέπειες.

Εγωκεντρισμός.

Η σκέψη τους είναι εγωκεντρική (όχι εγωιστική). Αντιλαμβάνονται τον κόσμο μέσα από τις δικές τους άμεσες ανάγκες και παρορμήσεις. Αν θέλουν να αγγίξουν κάτι, συχνά το κάνουν χωρίς να φιλτράρουν αν αυτό είναι κοινωνικά αποδεκτό.

2. Η Φύση της “Σεξουαλικότητας” στα Παιδιά

Η παιδική περιέργεια για το σώμα είναι φυσιολογική, αλλά διαφέρει ριζικά από την ενήλικη σεξουαλικότητα.

Περιέργεια και Εξερεύνηση.

Τα παιδιά αγγίζουν σώματα (δικά τους και άλλων) για να μάθουν, να εξερευνήσουν υφές ή διαφορές φύλου.Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, σε αυτή την ηλικία δεν υπάρχει αναζήτηση ερωτικής ικανοποίησης ή πρόθεση επιβολής εξουσίας, που είναι ο πυρήνας του βιασμού).

Αν η συμπεριφορά είναι επίμονη, επαναλαμβανόμενη, έντονα σεξουαλικοποιημένη ή αν το παιδί φαίνεται σαν να αναπαριστά σκηνές που έχει δει, τότε αυξάνεται η υποψία ότι έχει εκτεθεί σε ακατάλληλο ή κακοποιητικό περιεχόμενο. Σε αυτή την περίπτωση, χρειάζεται προσεκτική παιδοψυχιατρική-ψυχολογική διερεύνηση για προστασία του παιδιού

Αναζήτηση Παρηγοριάς.

Σε πολλές περιπτώσεις, το άγγιγμα του στήθους σε αυτή την ηλικία συνδέεται ασυνείδητα με τη μητρική φιγούρα, τον θηλασμό ή την αναζήτηση ασφάλειας και στοργής, και όχι με επιθετικότητα.

3. Η Έννοια της Πρόθεσης (Intent)

Για να υπάρξει ενοχή (mens rea) ή χαρακτηρισμός “βιαστή”, πρέπει να υπάρχει δόλος και κατανόηση της πράξης.

Απουσία Δόλου.

Ένα εξάχρονο δεν έχει την πνευματική ωριμότητα να σχεδιάσει σεξουαλική βλάβη.

Απουσία Κοινωνικού Φίλτρου.

Το παιδί μπορεί να μην έχει κατακτήσει ακόμα πλήρως τους κανόνες για τα “όρια του σώματος” (body boundaries). Αυτό είναι κάτι που διδάσκεται και μαθαίνεται, δεν είναι έμφυτο.

4. Ο Κίνδυνος της “Ετικετοποίησης” (Labeling Theory)

Το να αποκαλείται ένα εξάχρονο παιδί “μελλοντικός βιαστής”.

είναι Επιστημονικά Λάθος. Δεν υπάρχει καμία έρευνα που να

συνδέει την απλή σωματική περιέργεια ή την έλλειψη ορίων

στα 6 έτη με εγκληματική συμπεριφορά στην ενηλικίωση.

Αντιθέτως, δημιουργεί Αυτοεκπληρούμενη Προφητεία. Στην ψυχολογία, όταν κολλάμε μια αρνητική ταμπέλα σε ένα παιδί, υπάρχει κίνδυνος το παιδί να υιοθετήσει αυτόν τον ρόλο επειδή οι ενήλικες το αντιμετωπίζουν ως “κακό” ή “επικίνδυνο”.

Πώς πρέπει να αντιμετωπίζεται τέτοιο περιστατικό;

Σύμφωνα με την παιδαγωγική και την ψυχολογία, η σωστή αντίδραση της δασκάλας θα έπρεπε να είναι εκπαιδευτική και όχι τιμωρητική/νομική:

Άμεση Οριοθέτηση. “Δεν μου αρέσει να με ακουμπάς εκεί, είναι το σώμα μου και είναι ιδιωτικό.”

Εκπαίδευση. Εξήγηση του “Κανόνα του Εσωρούχου” (τα σημεία που καλύπτει το εσώρουχο είναι ιδιωτικά).

Διερεύνηση. Να ρωτήσει το παιδί ή τους γονείς αν συμβαίνει κάτι στο σπίτι (π.χ. μήπως το παιδί έχει δει κάτι στην τηλεόραση ή μιμείται κάτι χωρίς να ξέρει τι σημαίνει).

Συμπέρασμα

Η αντίδραση που ακούσαμε (μήνυση σε 6χρονο) στερείται λογικής βάσης και νομικού ερείσματος στις περισσότερες δυτικές κοινωνίες (όπου το ηλικιακό όριο ποινικής ευθύνης είναι πολύ υψηλότερο, συνήθως 12-14 ετών).

Το παιδί χρειάζεται καθοδήγηση και όρια, όχι δικαστήρια και στιγματισμό. Σε αυτό το στάδιο, αν το παιδί δεχτεί βαριά επίθεση στον χαρακτήρα του, κινδυνεύουμε να καλλιεργήσουμε υπερβολική ενοχή, ντροπή και φόβο για την ίδια του την αυθορμησία. Η υπερ-ηθικοποίηση του επεισοδίου δεν είναι μόνο άδικη. Διαταράσσει και την πορεία της ψυχοκοινωνικής του ανάπτυξης.